Mai vàng (Ochna integerrima) còn gọi là hoàng mai, huỳnh mai hay lão mai, và được trồng làm cảnh phổ biến ở miền Nam vào dịp Tết Nguyên Đán.
Cây mai vàng thích nghi với vùng có khí hậu nóng ẩm hơn là vùng có khí hậu rét lạnh và có mùa mưa bão kéo dài; cây không quá kén đất trồng, có thể dùng các loại đất khác nhau như: đất thịt, đất cát pha, đất đỏ bazan, đất sét pha và đất phù sa đều trồng mai được,… miễn là đất đó không quá nghèo chất dinh dưỡng. Khu đất trồng mai đòi hỏi phải có nắng, không bị che rợp và phải cao ráo không bị ngập úng do mưa lũ hay triều cường.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, cây mai được trồng nhiều ở xã Bình Lợi, huyện Bình Chánh với diện tích hơn 250 ha. Đây là một trong những địa phương thực hiện chương trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, chuyển đổi những cây trồng không đạt hiệu quả kinh tế (cây mía, dứa) sang trồng mai và hiện đã hình thành Làng mai Bình Lợi, phục vụ nhu cầu thưởng lãm mai của người dân trong và ngoài Thành phố vào những dịp Tết Nguyên đán. Để giúp người trồng mai có thể phòng trừ cũng như nhận biết và chữa trị một số sinh vật hại trên cây mai, bài viết sẽ đưa ra một số bệnh hại trên cây mai thường gặp như sau:
Bệnh cháy lá (Pestalotia funerea):
Bệnh phát sinh vào đầu và giữa mùa mưa, khi gặp nắng mưa xen kẽ. Bệnh hại chủ yếu trên lá, xuất hiện đầu tiên ở chóp và mép lá tạo thành vệt màu nâu, lan dần vào phiến lá thành mảng lớn, màu nâu xám, phân biệt rõ với phần xanh của lá, mảng cháy có khi chiếm trên 1/2 diện tích lá. Trên vết bệnh có những chấm đen nhỏ là ổ bào tử. Lá bệnh nặng chuyển màu vàng và rụng. Bệnh phát sinh chủ yếu trên lá già.
Xem thêm Cách cách chăm sóc mai vàng ra hoa dịp tết bất chấp thời tiết
2. Bệnh đốm đồng tiền (địa y)
Đốm bệnh là mảng địa y, tức là dạng cộng sinh giữa rêu và nấm. Bệnh thường phát triển trên các thân cây lâu năm, già cỗi, lớp mô vỏ cây đã chết là môi trường cho rong rêu và các loại nấm hoại sinh phát triển. Lúc đầu bệnh chỉ tập trung ở phần thân sát gốc, về sau bệnh phát triển dần lên các nhánh cấp 1, nhánh cấp 2… Những cây có tán lá rậm rạp, ít ánh nắng, ẩm thấp rất thích hợp cho địa y phát triển.
Ban đầu vết bệnh chỉ là những đốm rất nhỏ 2 – 3 mm, sau đó phát triền dần lên có đường kính 3 – 5 cm. Vết bệnh đa số có dạng hình tròn hoặc hơi tròn như đồng tiền, màu xám trắng hay xám xanh. Nếu nặng nhiều vết bệnh sẽ liên kết lại thành mảng lớn có hình dạng bất định, loang lổ, cứ thế nhiều lớp chồng chất lên nhau làm cho lớp vỏ của cây dày lên, có độ xốp giống như một lớp nhung bao quanh gốc cây mai.
Không nên trồng hoặc sắp xếp những chậu mai trong vườn quá dày, để vườn mai được thông thoáng, khô ráo, dưới tán, dưới gốc cây nhận được thêm ánh sáng mặt trời.
Thiết kế mặt liếp để trồng mai (hoặc để đặt chậu mai) theo hình mai rùa, xẻ rãnh thoát nước để nước không đọng lại trên mặt vườn trong mùa mưa.
Định kỳ hàng năm phun 2 – 3 lần, phun ướt đều thân cây bằng các thuốc gốc đồng như: Bordeaux, CoC 85, Funguran,… Đối với những gốc mai đã bị bệnh: dùng thuốc Norshield 86.2 WG (3 g/lít nước). Quét ướt đều thân, cành và gốc liên tục 3 – 5 đợt, mỗi đợt cách nhau 7 – 10 ngày.
Tìm hiểu thêm ghép mai vàng bao nhiều ngày và kỹ thuật ghép mai vàng tỷ lệ thành công 100%
Bệnh đốm lá (Pestalotia palmarum)
Đầu tiên bệnh xuất hiện chỉ là một chấm nhỏ li ti, sau đó vết bệnh lan nhanh cả lá, viền vết bệnh có mầu nâu đậm, chỗ tiếp giáp giữa mô bệnh và mô khoẻ có quầng mầu vàng nhạt. Bệnh nặng lá bị vàng rồi cháy lỗ chỗ, nhất là bìa lá, làm lá quăn queo. Bệnh thường xuất hiện trên những lá già rồi lan dần đến lá non, đọt non. Ở nhánh non bị bệnh làm lá bị rụng, đọt bị cháy khô, cây chậm phát triển.
Trồng với mật độ vừa phải để cây mai được thông thoáng. Vệ sinh vườn bằng cách cắt tỉa thu gom lá bị bệnh tiêu hủy để tránh lây lan. Bón phân cân đối, tăng cường bón thêm phân hữu cơ và kali giúp cây kháng bệnh. Dùng thuốc hoá học: Viben C, phun ướt đều cả hai mặt lá, cần lập lại 2 – 3 lần, sau 5 – 7 ngày để trị bệnh. Phun từ 10 – 15 ngày/ lần để phòng trừ bệnh.
Bệnh mốc cam (Coniothyrium fuckelli)
Bệnh thường gây hại nặng giai đoạn đầu và giữa mùa mưa. Bệnh hại chủ yếu trên cành và lá non; vết bệnh lúc đầu là những đốm màu hồng (hơi giống màu đỏ đồng), sau đó vết bệnh cứ phát triển rộng dần ra bao quanh hết cả đoạn cành, đồng thời cũng phát triển lên cả phía trên và phía dưới của chỗ bị bệnh. Khi vết bệnh đã bao quanh kín hết cả một đoạn cành thì đa số những lá mai phía trên chỗ bị bệnh sẽ có màu vàng, xanh loang lổ, rồi bị rụng dần, khúc cành phía trên chỗ bị bệnh trở lên khô nứt, giòn dễ gẫy. Bệnh nặng làm cành khô và chết.
Định kỳ tỉa cành, cắt bỏ các cành bị gẫy hoặc bị bệnh. Sau khi tỉa cành phun thuốc Daconil, Zineb, COC 85,…
Bài viết liên quan cách thay đất cho mai vàng sau tết Nguyên Đán
Bệnh vàng lá cây mai (Bệnh sinh lý)
Thường xuất hiện vào những tháng gần cuối năm; nguyê